Donderdag in week 16 door het jaar
Gedachtenis van de heilige Titus Brandsma, priester en martelaar
Anno Sjoerd Brandsma werd op 23 februari 1881 geboren in het gehucht Oegeklooster bij Bolsward. In 1898 trad hij in bij de Karmelieten te Boxmeer en ontving de kloosternaam Titus. Na zijn priesterwijding in 1905 werd pater Titus door zijn orde naar Rome gestuurd om er filosofie en sociologie te studeren. Zijn doctoraat haalde hij in 1909. Teruggekomen in Nederland werd hij benoemd tot docent wijsbegeerte aan het karmelitaans filosoficum in Oss. In 1923 werd hij hoogleraar filosofie en geschiedenis der Nederlandse mystiek aan de pas opgerichte Katholieke Universiteit van Nijmegen. Naast zijn academische werk, ontwikkelde pater Titus zich als journalist en was hij actief in de opkomende oecumenische beweging en in verenigingen tot activering van de Friese cultuur, taal en godsdienstige tradities. Zijn omgang met mensen was gemarkeerd door vriendelijkheid en mildheid, tot op de laatste dag van zijn leven. Zijn levenshouding was consequent katholiek: hij vergat nooit dat de werkelijke kracht en wijsheid moeten komen van de intieme omgang met de Heer; hij beleefde wat hij doceerde en preekte over de mystiek van het lijden. Hij was trouw aan het gemeenschapsleven als karmeliet, waarbij de devotie tot Onze Lieve Vrouw overeenkomstig de karmeltraditie een bijzondere plaats innam. In de dertiger jaren schreef en preekte hij over de gevaren van het nieuwe heidendom, zoals hij het nationaal-socialisme en het fascisme pleegde aan te duiden. In 1941 werd hij door aartsbisschop De Jong van Utrecht aangesteld om de belangen van het katholiek middelbaar onderwijs en de katholieke pers te verdedigen. Hij stelde richtlijnen op waarin hij katholieke tijdschriften verbood advertenties van de NSB op te nemen. Als gevolg daarvan arresteerde de Gestapo hem in Nijmegen op 19 januari 1942. Via Arnhem kwam hij terecht in de Polizeigefängnis te Scheveningen. Daar stelde hij een strak gebeds- en werkschema voor zich zelf op. In zijn cel kwam hij tot vurig gebed en zei zich meer karmeliet te voelen dan ooit. In Scheveningen schreef hij een biografie van de grote karmelietes St. Teresia van Avila en het mystiek gedicht O Jezus als ik U aanschouw. Vervolgens werd hij overgeplaatst naar het concentratiekamp Amersfoort om uiteindelijk via Kleef te belanden in Dachau. Na enkele weken vol ontberingen en mishandelingen werd hij - levenslang behept met een wankele gezondheid - uitgeput en doodziek in het kamphospitaal opgenomen. Met een dodelijke injectie maakte men daar een einde aan zijn leven op 26 juli 1942. Paus Johannes Paulus verklaarde hem op 3 november 1985 zalig en paus Franciscus op 15 mei 2022 heilig.
Eerste lezing: Uit het boek Exodus, 19, 1-2. 9-11. 16-20b.
Drie maanden na hun vertrek uit Egypte, op de dag af, bereikten de Israëlieten de Sinaï-woestijn. Zij waren vertrokken uit Refidim en kwamen aan in de Sinaï-woestijn, waar zij dicht bij de berg hun kamp opsloegen. De Heer sprak nu tot Mozes: Ik kom tot u in een dichte wolk zodat het volk Mij met u hoort spreken en voor altijd vertrouwen in u zal krijgen. Mozes bracht het antwoord van het volk over aan de Heer. Toen sprak de Heer tot Mozes: Begeef u naar het volk en zorg er voor dat ze zich vandaag en morgen heiligen en hun kleren wassen. Zij moeten zich gereed maken voor overmorgen, want overmorgen zal de Heer voor de ogen van heel het volk neerdalen op de Sinaï. Op de derde dag, vroeg in de morgen, begon het te donderen en te bliksemen. Boven de berg hing een dichte wolk, machtig bazuingeschal weerklonk, en alle mensen in het kamp beefden van angst. Toen voerde Mozes het volk uit het kamp naar buiten, God tegemoet. Aan de voet van de berg bleven zij staan. De Sinaï was geheel in rook gehuld omdat de Heer in vuur was nedergedaald. De rook steeg omhoog als de rook van een smeltoven. Heel het volk was met ontzetting geslagen. Bazuingeschal weerklonk, luider en luider. Mozes sprak en de stem van God antwoordde hem. Want de Heer was nedergedaald op de Sinaï, op de top van de berg.
Tussenzang: Dan. 3, 52. 53. 54. 55. 56.
Antifoon: U komt de lof toe in alle eeuwen.
Geprezen zijt Gij, Heer, God onzer vaderen,
U komt de lof toe in alle eeuwen.
Geprezen Uw heilige roemrijke Naam,
U komt de lof toe in alle eeuwen.
Geprezen zijt Gij in het huis van Uw glorie,
U komt de lof toe in alle eeuwen.
Geprezen zijt Gij op de troon van Uw Koninkrijk,
U komt de lof toe in alle eeuwen.
Geprezen zijt Gij, die de diepten doorschouwt,
tronend op Kerubs, in alle eeuwen.
Geprezen zijt Gij in de koepel des hemels,
U komt de lof toe in alle eeuwen.
Alleluia: Ps. 119 (118), 105.
Alleluia. Uw woord is een lamp voor mijn voeten, Heer, het is een licht op mijn pad. Alleluia.
Uit het heilig Evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Matteüs, 13, 10-17.
In die tijd kwamen de leerlingen Jezus vragen: Waarom spreekt Gij tot de menigte in gelijkenissen? Hij gaf hun ten antwoord: Aan u is het gegeven de geheimen van het Rijk der hemelen te kennen, maar aan hen is het niet gegeven. Aan wie heeft, zal gegeven worden, en wel in overvloed; maar wie niet heeft, hem zal nog ontnomen worden, zelfs wat hij heeft. Als Ik tot hen spreek in gelijkenissen, dan is het omdat zij, ofschoon zij ogen hebben, niet zien en ofschoon zij oren hebben, niet horen of begrijpen. Zo wordt in hen de profetie van Jesaja vervuld die aldus luidt: Met uw oren zult gij luisteren en toch niet verstaan, met uw ogen zult gij kijken en toch niet zien. Want verhard is het hart van dit volk, met hun oren luisteren ze slecht en hun ogen doen zij dicht, uit vrees dat zij zouden zien met hun ogen, met hun oren zouden horen, met hun hart zouden verstaan, zich zouden bekeren en Ik hen zou genezen. Gelukkig úw ogen, omdat zij zien, en úw oren, omdat zij horen. Want voorwaar, Ik zeg u: vele profeten en rechtvaardigen hebben verlangd te zien wat gij ziet, maar zij hebben het niet gezien; en te horen wat gij hoort, maar zij hebben het niet gehoord.