Wat betekent de zegen aan het begin van een nieuw jaar? En waar is God in die zegen, juist nu we het Heilig Jaar zijn binnengegaan. Paus Franciscus heeft de Heilige Deur met Kerstmis geopend, miljoenen pelgrims gaan op weg naar Rome. Duizenden Nederlanders trekken als pelgrims naar de Eeuwige Stad. Maar waar is God dit heilig jaar in ons eigen kleine bestaan, in de kerken van onze parochie, in de huizen van onze dorpen, in de harten van ons als gelovigen? Leo Fijen geeft richting met zijn verhaal over de zegen, over het woord heilig en over de huiszegen voor ieder persoonlijk.
Zegen verandert de werkelijkheid
In kloosters en abdijen zijn de completen me het meest dierbaar. Omdat de dag wordt teruggegeven aan God en omdat de broeders of zusters buigen voor de Schepper van hemel en aarde en in nederigheid gezegend worden voor de nacht. En die zegen wordt uitgedrukt met eeuwenoude tekens van gewijd water en heilige woorden Die buiging, de besprenkeling en het verdwijnen in de donkere kloostergangen, het geeft zo goed weer wat de zegen ten diepste is: zij schept en verandert de werkelijkheid, zij verbindt het dagelijkse verhaal van mensen met de stilte van de nacht. Zij maakt je in de intimiteit van het donker deelgenoot van de grotere wereld van God. Zo geeft de zegen ook ruimte voor de nacht. En wat daar in de zegen na de completen gebeurt, dat geldt voor alle andere zegeningen in ons leven. Voor de maaltijd, voor het werk, voor een pelgrimage, voor een zieke naaste.
Aangezicht van de naaste en van God
De zegen is er namens God, altijd in het aangezicht van de naaste. Zo drukt de zegen ook goed uit dat geen mens zonder de ander kan leven en ook niet kan groeien zonder het aangezicht van de naaste en van God. De zegen zegt zoveel over het wezen van ons geloof en onze zoektocht: waar je ook bent, wat je functie of levensgeschiedenis ook is, hoe oud of jong je ook bent, je bent een kind van God, een geliefd kind van God. En dat kind wil en mag groeien. Die groei wens ik ieder toe bij het begin van het nieuwe jaar. Laat je daarom zegenen en word als nieuw. En voordat je de zegen van God over je laat neerdalen, doe wat ik ooit leerde in het klooster: toon je gebalde vuisten, laat al je verdriet en boosheid los door je handen te openen, draai je handen om, geef je lege handen aan God en sluit vrede en vriendschap door te bidden. Dan kan God je zegenen en word je als nieuw.
Heiligen
Zegenen is zo een weg om Hem die mij nieuw maakt bij alles te betrekken, om mijn gaan en staan te heiligen. Heiligen in dit jubeljaar betekent dan niet dat er om ons heen ineens een aureool wordt geplaatst en dat er om ons alledaagse leven een heilige strik wordt gedaan. Zo simpel is het niet. Ten diepste betekent heiligen iets veel wezenlijkers. Ons hele bestaan wordt – vaak zonder dat we dit beseffen – verbonden met de Heilige bij uitstek. Als je het zo beleeft, hoef je dit jubeljaar niet als een heilig boontje door het leven te gaan. Als je zo met je geloof door het heilig jaar wil trekken, is dit juist een bevrijdende boodschap: dat je met al je gaven en tekorten altijd de kracht van de Heilige mag ervaren. En als je zo met vertrouwen mag leven, dan kun je ook anders met je naaste omgaan: ik geef je mijn vertrouwen. En daar is God altijd bij.
Zegen over ieders leven en huis
Mooier kun je het Heilig Jaar niet beginnen. Je eigen verhaal wordt verbonden met een groter verhaal, dat van God met mensen en van mensen met God. Dat geeft ruimte en relativering in je eigen bestaan. De dingen die je doet en meemaakt, ze hangen niet meer als los zand aan elkaar. Je leven wordt daarmee meer dan een aaneenschakeling van toevallige momenten. Je bent nooit alleen. Je vraagt de zegen van God. En die zegen betekent in het Hebreeuws letterlijk: groeikracht vermeerderen. Als God me nabij is en me zegent, laat Hij me groeien. Op het sterfbed, na een conflict in de familie, bij het begin van een nieuwe uitdaging. Of als een nieuw jaar ons wacht, een jubeljaar, een heilig jaar. Wie wil er dan niet
gezegend zijn? Daarom eindig ik met de zegen over ieders huis zoals vicaris Ronald Cornelissen heeft verwoord:
Heer, onze God,
wij vragen uw zegen over onze woning
dat ieder zich daar echt thuis kan voelen
en er ruimte is voor vrede, warmte en bezieling.
Dat de sfeer getekend moge zijn
door de Geest van Christus’ liefde en geborgenheid,
door liefde, zorg en persoonlijke aandacht voor elkaar.
Moge alles wat wij meemaken
gedragen worden door uw liefdevolle nabijheid.
Zegen alle kleine dingen, o God,
die zo eigen zijn aan ons huis.
Moge uw zegen rusten op ons
en op allen die hier aankloppen.
Leo Fijen
