U kijkt naar vier plaatjes van Pater Damiaan. Op 11 oktober 2009 werd hij heilig verklaard. De afbeeldingen vormen een prachtige illustratie bij het evangelie van deze dag. Daar horen we de jongeman aan Jezus vragen: ‘Meester, wat moet ik doen om het eeuwig leven te verwerven?’ Het eeuwig leven: wat moeten we ons daarbij voorstellen? Jezus heeft er een duidelijk beeld van. Aan het Laatste Avondmaal bidt Hij tot zijn Vader: “Dit is het eeuwig leven, dat zij U kennen, de enige, ware God en Hem die Gij hebt gezonden, Jezus Christus”, zo lezen we bij Johannes (17,03). Eeuwig leven is God kennen. Dat bereik je blijkbaar niet door de geboden te onderhouden, al doe je dat nog zo goed. De man uit ons verhaal zegt dat hij dat allemaal van jongs af aan gedaan heeft, en toch vraagt hij wat hij nou moet doen om het eeuwig leven te verwerven, om God te kennen. Daarbij is het goed te beseffen dat in de bijbel het woord ‘kennen’ een heel intieme betekenis heeft. Datzelfde woord ‘kennen’ wordt ook gebruikt voor seksuele gemeenschap. Zo staat er aan het begin van de bijbel: ‘Adam kénde zijn vrouw Eva: zij werd zwanger en baarde een zoon.’ Kunt u nagaan wat Jezus ons toewenst als Hij bidt dat wij God en Hem zouden mogen kennen… En dat is blijkbaar ook waar die man uit het verhaal naar verlangt, wellicht zelfs zonder het precies te beseffen. Een intieme omgang met God.

Hoe laat God zich kennen? Door Jezus. Als dat waar is, dan willen we nog eens met extra aandacht luisteren naar het antwoord dat Jezus vandaag geeft. Hij zegt: “Ga verkopen wat je bezit. Geef het weg aan de armen, en dan kom je terug om mij te volgen.” Is dat niet een prachtig portretje van God zelf? Hij geeft alles wat hij heeft weg: liefde, genade, barmhartigheid. Hij geeft het weg aan de armen. Dat is wat Jezus zelf gedaan heeft. Hij had toch immers gewoon bij zijn vader in de timmerwinkel van Nazareth kunnen blijven? Vakkundig werk afleveren, een eerlijke prijs bedingen en vriendelijk zijn klanten te woord staan? Dat was toch goed geweest? Wat heeft hem dan bezield dat alles op te geven en de zijde te kiezen van tollenaars en zondaars, van zieken en gekwetsten, kortom van mensen die volgens de heersende opvatting onrein waren en buitengesloten moesten worden? Dan wist hij toch dat hij op tegenstand en verzet zou stuiten? Wat heeft hem bezield?

Paulus gaat nog veel verder. Hij gaat ervan uit dat Jezus eigenlijk thuishoort bij God in de hemel, aan de rechterhand van de Vader. Welnu, zelfs dat heeft Jezus allemaal opgegeven. ‘Hij die bestond in goddelijke majesteit, heeft zich niet willen vastklampen aan de gelijkheid met God. Hij heeft zichzelf ontledigd. Hij is aan de mensen gelijk geworden. Hij heeft zich vernederd tot de dood…’ (Filippenzen 02,06-08). Waarom? Om ons terzijde te staan. Ons leven te leven en zelfs onze dood te ondergaan. En wát voor een dood. Wat een solidariteit! Wat een onvoorstelbare liefde. Je verstand staat er bij stil. De jongeman met zijn vraag naar het eeuwig leven is ontsteld. Geen wonder. En toch is dat wat in de eerste lezing ‘wijsheid’ wordt genoemd. De wijsheid van God. Als je die eenmaal hebt geproefd, gaat er niets boven.

Het leven van Pater Damiaan laat zich perfect samenvatten in dit verhaal. Toen er een missionaris werd gezocht voor Molokai, het melaatseneiland, bood hij zich met graagte aan. Vanaf 10 mei 1873 deelde hij het leven van de melaatsen. Onder uiterst moeilijke omstandigheden probeerde hij aan deze vergeten groep mensen de troost en hoop van het evangelie te brengen. Na enige tijd liet hij de bisschop weten dat hij wilde blijven: zijn plaats was onder de melaatsen. Daar wilde God hem hebben. Met zijn mensen, die door de buitenwereld waren afgeschreven, probeerde hij een menswaardig bestaan op te bouwen. Naast het geestelijk dienstwerk van het toedienen van de sacramenten, godsdienstles geven, zieken bezoeken enzovoort, zorgde hij – met behulp van het thuisfront- ook voor de organisatie van materiële en maatschappelijke voorzieningen. Zo bouwde hij met eigen handen een kerkje, legde hij een eerbiedig kerkhof aan, richtte een schamel ziekenhuisje in, droeg zorg voor scholing en onderwijs, en stelde zelfs een heuse fanfare samen. Drie jaar voor zijn dood gaf hij aan waar hij zijn kracht vandaan haalde. Hij schreef: “Zonder de aanwezigheid van onze goddelijke Meester in mijn kleine kapel zou ik nooit mijn lot aan dat van de melaatsen van Molokaï voor altijd kunnen verbinden.”

Heiligen zijn mensen die het evangelie actueel maken. We hebben geen enkele moeite dat in Pater Damiaan terug te vinden. Wat heeft hem bezield? Waarom moest hij zo nodig naar die verdoemde lepralijders op dat onzalige eiland. Hij had toch gewoon op de boerderij van zijn vader kunnen blijven en goed werk afleveren? Of – net als zijn broer – plattelandspastoor worden ergens in een Vlaams dorp? Dat was toch ook goed geweest? Waarom zoiets afschuwelijks als lepralijders? Als je het hem zelf gevraagd zou hebben, zou hij geantwoord hebben: “Ik heb alleen maar gedaan wat Jezus ons aanraadt: Geef alles weg wat je bezit. En volg mij!” En net als Jezus is hij daarin heel ver gegaan. Tot het uiterste. Willens en wetens heeft hij zich niet verzet tegen het besmettingsgevaar. Uiteindelijk is hijzelf lepralijder geworden. Afzichtelijk om te zien. Als je zijn foto’s vergelijkt van toen hij nog gezond was en toen hij later ziek was geworden: dan is hij onherkenbaar. Wat een solidariteit. Wat een liefde. Je verstand staat er bij stil.

Soms vragen kinderen (en niet alleen zij!): ‘Waarom kun je God niet zien?’ Het antwoord zou kunnen luiden: “Wij kunnen God niet zien, want Hij heeft zichzelf wég-gegeven. Letterlijk en figuurlijk” Er is een verhaal dat Pater Damiaan tegen het eind van zijn leven op het melaatseneiland werd opgezocht door een oude vriend van vroeger; laten we hem Lieven noemen. Die ziet wel overal melaatsen, maar zijn oude vriend Damiaan ziet hij nergens. Een van de melaatsen zegt hem: “Hij is vast in de kerk bezig. Als u hem roept, komt hij wel tevoorschijn.” Maar in de kerk ziet hij Damiaan niet. Dan roept hij: “Weet iemand waar Pater Damiaan ergens is?” Een van de melaatsen staat op, en herkent zijn vriend: “Lieven! Wat doe jij hier!?” Dan pas herkent Lieven zijn vriend van vroeger…

Waarom kon Lieven zijn oude vriend Damiaan niet zien? Die had zichzelf weg-gegeven, en nu zag hij er heel anders uit dan zijn oude vriend dacht. Waarom kunnen wij God niet zien? Die heeft zichzelf weg-gegeven, en nu ziet Hij er heel anders uit dan wij denken…

De kunstenaar Laforêt-Chaudoir maakte een wandtapijt waarop een aantal scènes uit het leven van pater Damiaan te zien zijn. Eerst zien we hem als jonge priester op het melaatseneiland aankomen. Vervolgens zien we hoe hij door de lepra is aangetast. Maar met enige goede wil zijn de trekken van de jonge priester nog wel te herkennen.

Hoe anders is dat bij de echte foto’s. Enerzijds de jonge priester, anderzijds de oude geestelijke van nog geen vijftig jaar, aangevreten door de lepra. Onherkenbaar. Geen wonder dat zijn oude vriend hem niet kon herkennen. Hij had zichzelf weggegeven. In solidariteit met zijn mensen. Net als Jezus. Net als God zelf.

[± 1990, Laforêt-Chaudoir, wandtapijt; België, Tremolo, Pater Damiaanmuseum.
De foto’s ervan zijn ontleend aan de reproducties in de Antoniuskapel te Leuven. Dries van den Akker s.j./2009.10.11]

Verwijzingen

Markus 10,21: Jaar B door het jaar 28e zo

Over leiderschap gesproken…

Waar zijn de betrouwbare leiders, mensen met visie die een keuze durven maken en mensen daarin meenemen. Het speelt in de politiek, bij de pogingen om tot een kabinet te komen, het speelt op zoveel plaatsen in de samenleving, ook in de kerk.

Het spirituele tijdschrift Herademing brengt nu een aflevering uit die als geroepen komt: transitie in leiderschap. De auteurs belichten aspecten van leiderschap die we in de dagelijkse discussie nog wel eens over het hoofd zien.

Redactievoorzitter Kitty Bouwman schijft in de inleiding:

,,Als het over leiderschap gaat, is de kans groot dat het om eenrichtingsverkeer gaat: van boven naar beneden, van regeringsleiders naar het volk, van management naar medewerkers, van zorgverlener naar zorgvrager.
In deze vorm van leiderschap is er een ongelijkheid tussen beide partijen. De beweging wordt ingezet door de leider en niet door degene die begeleid wordt. De beweging moet ook de andere kant op worden gemaakt. In plaats van dat mensen worden aangestuurd, horen ze betrokken te worden, moet er naar hun ervaring gevraagd worden en moeten ze zelf voldoende aan het woord komen. Dan ontstaat er een wederzijdse verbinding die het eenzijdige leiderschap doet transformeren.”

Deze aflevering van Herademing geeft de gelegenheid om het thema leiderschap echt uit te diepen, als je de tijd ervoor wilt nemen.
En het blijft niet bij beschouwing alleen. Er wordt ook een handreiking gegeven die het thema handen en voeten geeft, praktische tips over “Wat maakt iemand tot een goede leider?” Ik zou leiders in onze dagen willen aanbevelen die tips eens door te nemen, wat? Ter harte te nemen!
Samengevat: ,,De Bijbel, paus Franciscus en de leefregel van de benedictijnen zeggen veel over goed leiderschap. Rode draad is: wees nederig en aanwezig.”

Tijdschrift Herademing, 29e jaargang nummer 113 september 2021.

Los nummer € 12,50 www.kokboekencentrum.nl/tijdschriften/herademing

Binnen onze geloofsgemeenschap zijn diverse werkgroepen actief. Ook zingen er twee koren, Canto Nuovo en Inspiratie

De H. Willibrordgemeenschap is ontstaan in 2005 als fusie tussen de toenmalige Petrus en Paulusparochie, H. Familieparochie, Joannesparochie en H. Mariaparochie. In 2007 zijn de kerkgebouwen van de Joannes en H. Maria aan de eredienst onttrokken en gesloten. Sinds 2011 maken wij deel uit van de HH. Martha en Mariaparochie

In het novembernummer (2019) van het Soester Venter van de KBO schreef René van Hal onderstaand artikel over Soest en Petrus en Paulus, een mooie aanvulling voor onze site.

Petrus en Paulus en hun verbondenheid met Soest
door René van Hal

Wanneer je vanaf de Oude Kerk richting Station Soestdijk fietst tref je vlak voor de rotonde bij de Dalweg, langs de Steenhoffstraat een beeldengroep aan voor de ingang van De Sleutel. Het zijn de apostelen Petrus en Paulus. Petrus met in zijn hand de sleutel en Paulus die zijn hand op steekt en ons vraagt op te letten. De beelden vormen natuurlijk een relatie met de naastgelegen Petrus en Pauluskerk, waar in de maand september jl. werd gevierd dat deze 50 jaar geleden werd gebouwd.

De verbondenheid van de apostelen Petrus en Paulus met Soest gaat echter al eeuwen terug. In deze bijdrage blikken we terug op meer dan 660 jaar historie.

Eerste katholieke kerk in Soest met als patronen Petrus en Paulus

Rond 1350 werd in Soest de eerste katholieke kerk gebouwd op de plek waar nu de Oude Kerk staat. Deze kerk, vermoedelijk alleen een schip dus nog zonder toren, werd gewijd aan de apostelen Petrus en Paulus en stond op een wat hogere plek in de huidige Kerkebuurt om het gebouw te vrijwaren van wateroverlast. Het water van de Zuiderzee bereikte bij storm delen van Soest. De supervisie over deze kerk en vele andere kerken in de regio berustte bij de Benedictijner Abdij (Utrecht/ Leusden).

In zowel 1356 als 1481 is Soest en ook de kerk in de strijd tussen de bisschoppen van Utrecht en de Graven van Holland platgebrand.

In 1482 is gestart met de bouw van een nieuwe katholieke kerk in Soest. Dit keer met een toren. Ook deze kerk was gewijd aan de beide apostelen.

Wat nu niet meer te zien is, bevatte die kerk zoals gebruikelijk in de katholieke kerken verschillende beelden, waaronder die van de apostelen Petrus en Paulus. De inwoners van Soest hebben in de aanloop naar de Reformatie deze beelden al uit de kerk verwijderd en opgeborgen op een veilige plek onder de toren. Bij de restauratie van de Oude Kerk in 1905 werden deze beelden teruggevonden en overgebracht naar het Rijksmuseum in Amsterdam. De onderhoudsstaat van deze beelden is echter zo teer dat ze niet meer tentoongesteld kunnen worden. Wel zijn de beelden recent nog gefotografeerd en is er een unieke fotocollectie van samengesteld die op gezette tijden wordt

gepresenteerd (zoals tijdens de Open Monumentendagen in 2018 en 2019). Op Kerstavond 1580 is op last van de Staten van Utrecht deze kerk onttrokken aan de katholieke erediensten.

Van 1580 tot 1853

In de eeuwen na de Reformatie zijn de inwoners van Soest “katholiek” gebleven en hebben hun vieringen op diverse plekken in het dorp gehouden. Daarbij werd gebruik gemaakt van rondreizende priesters

die de vieringen celebreerden. Dat gebeurde vaak in een schuur bij een boerderij. De meeste parochianen waren in die tijd nl. agrariërs.

Het was zeker in die eeuwen een “arme” gemeenschap, die weinig te verteren had. Daarom ook dat de teerdagen van het Gilde zo uitbundig werden gevierd omdat dit het enige moment was dat er “vlees” werd gegeten. Rond 1692, toen in Soest weer een pastoor (Johannes van Hagen) actief was is een eerste eenvoudig godshuis ingericht in een bestaande opstal. In 1756 werd dit uitgebouwd tot een kerkje en in 1836 zelfs van een torentje voorzien. Ook toen waren Petrus en Paulus de patronen van de Soester katholieke gemeenschap.

1853 Bouw nieuwe Petrus en Pauluskerk

In 1851 werd Mgr. Willem Steenhoffbenoemd tot pastoor in Soest.

Dat gebeurde in een periode dat er weer katholieke kerken in Noord­Nederland gebouwd mochten worden. De overheid bemoeide zich echter wel zeer indringend met de bouw van deze kerken omdat zij voor elk ontwerp eerst toestemming gaven alvorens dit gebouwd mocht worden. In veel gevallen was ook het bouwontwerp er een dat mede door hen werd vormgegeven. In die tijd zijn veel zgn. Waterstaatskerken gebouwd, waarbij de overheid ook medefinancier was. Voor Soest gold dat niet, want pastoor Steenhoff wist in zijn eerste jaar in onze gemeente na het presenteren van zijn plannen in 2 weekenden 30.000 gulden te vergaren, voldoende om de kerk te bouwen. Dat gaf hem ook de gelegenheid er een Italiaans accent aan te geven. Hij had nl. zijn priesteropleiding in Rome gevolgd en was aldaar priester gewijd. Ook deze kerk werd gewijd aan de apostelen Petrus en Paulus. Aan de voorgevel aan de zijde van het Kerkplein prijken ook nu nog hun beeltenissen. De nieuwe kerk werd in 1853 in gebruik genomen. Bij deze beelden is in het latijn de volgende tekst aangebracht: “Ter verheerlijking van de prins der apostelen (Sint Petrus) als ook de leraar der heidenen (Sint Paulus) aan Christus Verlosser, De katholieke bevolking van Soest. ”

Pastoor Willem Steenhoff

Alhoewel Willem Steenhoff eigenlijk een wetenschapper was, die ook jarenlang als hoogleraar aan het seminarie in Warmond verbonden is geweest, lag zijn hart toch bij de zielzorg. Vandaar ook zijn overstap naar en benoeming in Soest. Hij wist de parochie vanaf 1851 met zo’n 2900 zielen tot bloei te brengen. Hij liet niet alleen een kerk bouwen, maar was ook de man achter de komst van de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort naar Soest voor onderwijs en ouderenzorg en tevens de bouw van het Sint Jozefgesticht (1868), de bouw van de Bonifaciusschool (1871) als eerste fase van het latere Sint

Jozef gebouw, maar ook de inrichting en uitbouw van het Kerkhof aan de Dalweg met het nog steeds bestaande poortgebouw (1876).

Hij overleed op 64jarige leeftijd op Tweede Kerstdag 1880 en heeft veel voor de Soester (katholieke) gemeenschap betekend. Naar hem is ook in 1911 de huidige Steenhoffstraat genoemd.

1969 Nieuwbouw Petrus en Pauluskerk

Na veel discussie en voorbereiding is in 1968 de uit 1853 stammende kerk afgebroken. Alleen de toren ( eigenlijk verhoogde voorgevel) is blijven staan. Op de fundamenten is een nieuwe kerk gebouwd welke in 2002 is uitgebreid met een Stiltecentrum en in 2011 met Ontmoetingscentrum De Sleutel. Bij de ingang van beide hiervoor genoemde uitbreidingen staat de beeldengroep Petrus en Paulus. Deze beeldengroep is gemaakt door Zuster Marie-José van der Lee, een van de Zusters Augustinessen van Sint Monica die haar atelier had in het klooster van De Stad Gods langs de weg van Baarn naar Hilversum.

De beeldengroep was ontworpen en gemaakt voor een van de kerken in Haarlem. Daarbij zijn de beelden gegoten door de firma Joosten die jarenlang in Soest aan de Smitsweg een bronsgieterij had. Nadat de beelden in Haarlem plaats moesten maken zijn deze begin van deze eeuw in Soest terecht gekomen en hebben een opvallende plaats bij de Petrus en Pauluskerk gekregen.

Secretariaat H. Willibrord (Soest)
Voor al je vragen en opmerkingen, opgeven van intententies.
Verzoeken om pastoraal bezoek, doop, huwelijk, ziekenzalving en uitvaart etc.
Op werkdagen van 09:00 -13:00 uur. Steenhoffstraat 41, 3764 BJ Soest
T: 035 – 6011320 email: secretariaatWS@marthamaria.nl op dinsdag is de Sleutel bereikbaar op nummer 035-7400005

Noodtelefoon
In geval van nood T: 035-6035518
Pastoraatgroep
Ineke Spijker; email: intovini@ziggo.nl
Rijk en Ida van Doorn; email: rijkenida@gmail.com

Locatieraad
Voor Soest en Soesterberg, beheer en onderhoud van de gebouwen, de organisatie en de financiën:
Voorzitter a.i.: Jan Roest, email: jan.rita.roest@ziggo.nl
Gebouwenbeheer: Henk de Bruin, email: hvdebruin@zonnet.nl
Budgethouder: Frans Kniest, email: frans.kniest@ziggo.nl

Kerkgebouwen
H.H. Petrus en Pauluskerk
Kerkplein 2, 3764 AW Soest T: 035 – 6012688
Vieringen: zaterdag 19:00 uur of zondagmorgen (volgens rooster)

Stiltecentrum
‘De Binnentuin’ is een ruimte om even stil te zijn, een kaars op te steken, te bidden.            Steenhoffstraat 41, Soest,
Open van 8:30 – 17:00 uur. Van mei – september tot 19:00 uur.

Ziekenbezoek
Voor bezoek in ziekenhuis en verpleeghuis.
Graag contact opnemen met het secretariaat van onze parochie:secretariaat@marthamaria.nl

Parochiecentrum
‘De Sleutel’ Steenhoffstraat 41, Soest (tel. nr. 035-7400005)
Op werkdagen bent u welkom voor een kopje koffie of thee. Het centrum is een modern zalencomplex geschikt voor vergaderingen, vieringen, recepties etc.
Reserveren en verhuur via het secretariaat.