Voor de 17e zondag door het jaar A, bieden we u de volgende beeldmeditatie aan

De afbeelding waar wij naar kijken maakt deel uit van een serie over de gelijkenissen van Jezus en beslaat in totaal drie ramen in het koor van de Oude Kerk te Delft. Voor de gelijkenis van het visnet gebruikt de glazenier, Joep Nicolaas, één vensterlaag. Het venster wordt in drieën verdeeld door twee tracés. Daar maakt de kunstenaar gebruik van door in elk van de drie vlakken een episode van het verhaal af te beelden. In het middenvlak staat een visser met een wijd uitgespreid net. Hier en daar zitten er vissen en andere zeedieren in. In het rechtervlak worden de bruikbare vissen verzameld in vaten; in het linker worden de onbruikbare teruggezet in zee. Op de achtergrond de vissersboot.

Jezus vertelt deze gelijkenis als een verwijzing naar het Laatste Oordeel. Ooit, aan het einde der tijden, zal er een scheiding worden gemaakt tussen de goede mensen en de kwaadwilligen. De goeden zullen in veiligheid worden gebracht, de kwaden gaan verloren. Met die betekenis in het achterhoofd had ik verwacht dat de kunstenaar zijn afbeelding juist andersom geordend zou hebben. Immers bij het Laatste Oordeel zullen de rechtvaardigen uitgenodigd worden plaats te nemen aan de rechterhand van God, en de onrechtvaardigen worden verwezen naar de linkerkant. Hier is het juist andersom, tenminste als we de voorstelling bekijken vanuit het perspectief van de afgebeelde personen. Want van mij als kijker uit gezien, worden juist wel degenen die bewaard worden rechts afgebeeld, en degenen die verloren gaan, links.

Eigenlijk loopt het rechtervlak nog enigszins door in het middenvlak. Daar staan immers ook al vaten met geselecteerde vis. Evenzo loopt het linkervlak door tot in het middenvlak. Ook daar worden vissen weggegooid. Dat is geheel in overeenstemming met Jezus’ gelijkenis. In het middenvlak, onze wereld, komen naast elkaar voor vissen die weggegooid zullen worden en vissen die uitgeselecteerd zullen worden. Wij die nog in het middenvlak zitten, moeten zorgen aan de rechterkant uit te komen.

Dat wij ons nog bevinden in de situatie waar goed en kwaad tezamen voorkomen, wordt benadrukt door de golven op de voorgrond. Hoe kunnen die daar zijn, als de vissersboot op de achtergrond in zee ligt? Dan zouden de mannen zich op het strand moeten bevinden. Voor hun voeten – aan de kant waar ik mij als toeschouwer bevind – kan dan eigenlijk geen golfslag bestaan. Maar ik bevind mij inderdaad nog in de wereld waar goed en kwaad naast elkaar voorkomen; in de taal van de gelijkenis: ik behoor nog tot de vissen in de zee vóór het moment van de selectie. Daaraan herinneren mij die golven op de voorgrond.

Jezus bedoelt deze gelijkenis niet als een dreigement, maar als een aansporing nu de goede keuze te maken. Zorg dat je nu zo leeft dat je straks niet verloren gaat. Net zoals een docent tegen een leerling kan zeggen: ‘Als je nu niet werkt, ga je straks niet over.’ Dat is geen dreigement, maar een advies, ingegeven uit zorg voor de leerling.

Als ik het goed zie, beeldt de kunstenaar dat uit door de blik van alle vijf de personen te richten op het rechtervlak. Daar gaat het om.

Kijkend naar de afbeelding vraag ik mij af, in hoeverre ik in mijn leven consequent kies voor het goede, en eigenlijk hier en nu al wil behoren tot degenen die goed willen zijn.

[1957, Joep Nicolas, glasschilderkunst. Nederland, Delft, Oude Kerk. Dries van den Akker s.j. / 2011.06.29]

Verwijzingen
Matteus 13,47-50: Jaar A door het jaar 17e zo

      Herademing nr. 108 is uit

De kerk als heilige ruimte ‘Wat is dit een bijzondere plek. Je kunt voelen dat hier vele jaren is gebeden.’ Dit zei iemand met een buitenkerkelijke achtergrond over een sportschool, die voorheen als kerkgebouw functioneerde. Hieruit blijkt dat een kerkgebouw meer is dan een hoop stenen. Het is een plaats van samenkomst waar de heilige verhalen verteld, en de heilige rituelen gevierd worden. Op deze wijze is die plaats een heilige ruimte geworden. Daarover gaat het nieuwe nummer van het tijdschrift voor Spiritualiteit “Herademing”. Voor protestanten is de kerk pas een heilige ruimte als de gemeente er samenkomt. Katholieken wijden een kerk-gebouw in, voordat het in gebruik wordt genomen. Bij de inwijding hebben deze aloude woorden geklonken: “Ontzagwekkend is deze plaats” , dit is niets anders dan het huis van God, dit moet de poort van de hemel zijn (Gen. 28:17) Jacob zegt dit nadat hij overnachtte bij Betel. Hij droomde er van een ladder die van de aarde tot in de hemel reikt en waarlangs Gods engelen opstijgen en afdalen. In deze droom zegt God dat hij en zijn nakomelingen gezegend zullen zijn, en dat de Eeuwige met hem zal zijn. Als Jacob wakker wordt, beseft hij hoe ontzagwekkend deze plek is. Hij verklaart de steen die als hoofdkussen diende tot huis van God en poort naar de hemel. Deze plaats krijgt voor hem een bijzondere betekenis vanwege de betrokkenheid van de levende God op hem en zijn toe-komst. Dit heeft niets te maken met de plaats op zichzelf, maar wel met Gods belofte om onder ons aanwezig te zijn. Het is deze bijzondere aanwezigheid die de kerk tot een heilige ruimte maakt. Door de coronacrisis kunnen we noodgedwongen niet samenkomen in onze kerken. Misschien hebben we wat steun aan de droom van Jacob. Zijn droom laat zien dat elke plaats een heilige ruimte kan worden. Is de Eeuwige niet daar waar we hem binnenlaten?

Herademing: www.kokboekencentrum.nl/tijdschriften/herademing

Binnen onze geloofsgemeenschap zijn diverse werkgroepen actief. Ook zingen er twee koren, Canto Nuovo en Inspiratie

De H. Willibrordgemeenschap is ontstaan in 2005 als fusie tussen de toenmalige Petrus en Paulusparochie, H. Familieparochie, Joannesparochie en H. Mariaparochie. In 2007 zijn de kerkgebouwen van de Joannes en H. Maria aan de eredienst onttrokken en gesloten. Sinds 2011 maken wij deel uit van de HH. Martha en Mariaparochie

In het novembernummer (2019) van het Soester Venter van de KBO schreef René van Hal onderstaand artikel over Soest en Petrus en Paulus, een mooie aanvulling voor onze site.

Petrus en Paulus en hun verbondenheid met Soest
door René van Hal

Wanneer je vanaf de Oude Kerk richting Station Soestdijk fietst tref je vlak voor de rotonde bij de Dalweg, langs de Steenhoffstraat een beeldengroep aan voor de ingang van De Sleutel. Het zijn de apostelen Petrus en Paulus. Petrus met in zijn hand de sleutel en Paulus die zijn hand op steekt en ons vraagt op te letten. De beelden vormen natuurlijk een relatie met de naastgelegen Petrus en Pauluskerk, waar in de maand september jl. werd gevierd dat deze 50 jaar geleden werd gebouwd.

De verbondenheid van de apostelen Petrus en Paulus met Soest gaat echter al eeuwen terug. In deze bijdrage blikken we terug op meer dan 660 jaar historie.

Eerste katholieke kerk in Soest met als patronen Petrus en Paulus

Rond 1350 werd in Soest de eerste katholieke kerk gebouwd op de plek waar nu de Oude Kerk staat. Deze kerk, vermoedelijk alleen een schip dus nog zonder toren, werd gewijd aan de apostelen Petrus en Paulus en stond op een wat hogere plek in de huidige Kerkebuurt om het gebouw te vrijwaren van wateroverlast. Het water van de Zuiderzee bereikte bij storm delen van Soest. De supervisie over deze kerk en vele andere kerken in de regio berustte bij de Benedictijner Abdij (Utrecht/ Leusden).

In zowel 1356 als 1481 is Soest en ook de kerk in de strijd tussen de bisschoppen van Utrecht en de Graven van Holland platgebrand.

In 1482 is gestart met de bouw van een nieuwe katholieke kerk in Soest. Dit keer met een toren. Ook deze kerk was gewijd aan de beide apostelen.

Wat nu niet meer te zien is, bevatte die kerk zoals gebruikelijk in de katholieke kerken verschillende beelden, waaronder die van de apostelen Petrus en Paulus. De inwoners van Soest hebben in de aanloop naar de Reformatie deze beelden al uit de kerk verwijderd en opgeborgen op een veilige plek onder de toren. Bij de restauratie van de Oude Kerk in 1905 werden deze beelden teruggevonden en overgebracht naar het Rijksmuseum in Amsterdam. De onderhoudsstaat van deze beelden is echter zo teer dat ze niet meer tentoongesteld kunnen worden. Wel zijn de beelden recent nog gefotografeerd en is er een unieke fotocollectie van samengesteld die op gezette tijden wordt

gepresenteerd (zoals tijdens de Open Monumentendagen in 2018 en 2019). Op Kerstavond 1580 is op last van de Staten van Utrecht deze kerk onttrokken aan de katholieke erediensten.

Van 1580 tot 1853

In de eeuwen na de Reformatie zijn de inwoners van Soest “katholiek” gebleven en hebben hun vieringen op diverse plekken in het dorp gehouden. Daarbij werd gebruik gemaakt van rondreizende priesters

die de vieringen celebreerden. Dat gebeurde vaak in een schuur bij een boerderij. De meeste parochianen waren in die tijd nl. agrariërs.

Het was zeker in die eeuwen een “arme” gemeenschap, die weinig te verteren had. Daarom ook dat de teerdagen van het Gilde zo uitbundig werden gevierd omdat dit het enige moment was dat er “vlees” werd gegeten. Rond 1692, toen in Soest weer een pastoor (Johannes van Hagen) actief was is een eerste eenvoudig godshuis ingericht in een bestaande opstal. In 1756 werd dit uitgebouwd tot een kerkje en in 1836 zelfs van een torentje voorzien. Ook toen waren Petrus en Paulus de patronen van de Soester katholieke gemeenschap.

1853 Bouw nieuwe Petrus en Pauluskerk

In 1851 werd Mgr. Willem Steenhoffbenoemd tot pastoor in Soest.

Dat gebeurde in een periode dat er weer katholieke kerken in Noord­Nederland gebouwd mochten worden. De overheid bemoeide zich echter wel zeer indringend met de bouw van deze kerken omdat zij voor elk ontwerp eerst toestemming gaven alvorens dit gebouwd mocht worden. In veel gevallen was ook het bouwontwerp er een dat mede door hen werd vormgegeven. In die tijd zijn veel zgn. Waterstaatskerken gebouwd, waarbij de overheid ook medefinancier was. Voor Soest gold dat niet, want pastoor Steenhoff wist in zijn eerste jaar in onze gemeente na het presenteren van zijn plannen in 2 weekenden 30.000 gulden te vergaren, voldoende om de kerk te bouwen. Dat gaf hem ook de gelegenheid er een Italiaans accent aan te geven. Hij had nl. zijn priesteropleiding in Rome gevolgd en was aldaar priester gewijd. Ook deze kerk werd gewijd aan de apostelen Petrus en Paulus. Aan de voorgevel aan de zijde van het Kerkplein prijken ook nu nog hun beeltenissen. De nieuwe kerk werd in 1853 in gebruik genomen. Bij deze beelden is in het latijn de volgende tekst aangebracht: “Ter verheerlijking van de prins der apostelen (Sint Petrus) als ook de leraar der heidenen (Sint Paulus) aan Christus Verlosser, De katholieke bevolking van Soest. ”

Pastoor Willem Steenhoff

Alhoewel Willem Steenhoff eigenlijk een wetenschapper was, die ook jarenlang als hoogleraar aan het seminarie in Warmond verbonden is geweest, lag zijn hart toch bij de zielzorg. Vandaar ook zijn overstap naar en benoeming in Soest. Hij wist de parochie vanaf 1851 met zo’n 2900 zielen tot bloei te brengen. Hij liet niet alleen een kerk bouwen, maar was ook de man achter de komst van de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort naar Soest voor onderwijs en ouderenzorg en tevens de bouw van het Sint Jozefgesticht (1868), de bouw van de Bonifaciusschool (1871) als eerste fase van het latere Sint

Jozef gebouw, maar ook de inrichting en uitbouw van het Kerkhof aan de Dalweg met het nog steeds bestaande poortgebouw (1876).

Hij overleed op 64jarige leeftijd op Tweede Kerstdag 1880 en heeft veel voor de Soester (katholieke) gemeenschap betekend. Naar hem is ook in 1911 de huidige Steenhoffstraat genoemd.

1969 Nieuwbouw Petrus en Pauluskerk

Na veel discussie en voorbereiding is in 1968 de uit 1853 stammende kerk afgebroken. Alleen de toren ( eigenlijk verhoogde voorgevel) is blijven staan. Op de fundamenten is een nieuwe kerk gebouwd welke in 2002 is uitgebreid met een Stiltecentrum en in 2011 met Ontmoetingscentrum De Sleutel. Bij de ingang van beide hiervoor genoemde uitbreidingen staat de beeldengroep Petrus en Paulus. Deze beeldengroep is gemaakt door Zuster Marie-José van der Lee, een van de Zusters Augustinessen van Sint Monica die haar atelier had in het klooster van De Stad Gods langs de weg van Baarn naar Hilversum.

De beeldengroep was ontworpen en gemaakt voor een van de kerken in Haarlem. Daarbij zijn de beelden gegoten door de firma Joosten die jarenlang in Soest aan de Smitsweg een bronsgieterij had. Nadat de beelden in Haarlem plaats moesten maken zijn deze begin van deze eeuw in Soest terecht gekomen en hebben een opvallende plaats bij de Petrus en Pauluskerk gekregen.

Secretariaat H. Willibrord (Soest)
Voor al je vragen en opmerkingen, opgeven van intententies.
Verzoeken om pastoraal bezoek, doop, huwelijk, ziekenzalving en uitvaart etc.
Op werkdagen van 09:00 -13:00 uur. Steenhoffstraat 41, 3764 BJ Soest
T: 035 – 6011320 email: secretariaatWS@marthamaria.nl

Noodtelefoon
In geval van nood T: 035-6035518
Pastoraatgroep
Ineke Spijker; email: intovini@ziggo.nl
Rijk en Ida van Doorn; email: rijkenida@gmail.com

Locatieraad
Voor Soest en Soesterberg, beheer en onderhoud van de gebouwen, de organisatie en de financiën:
Voorzitter a.i.: Jan Roest, email: jan.rita.roest@ziggo.nl
Gebouwenbeheer: Henk de Bruin, email: hvdebruin@zonnet.nl
Budgethouder: Toon Smits, email: ag.smits@kpnplanet.nl

Kerkgebouwen
H.H. Petrus en Pauluskerk
Kerkplein 2, 3764 AW Soest T: 035 – 6012688
Vieringen: zaterdag 19:00 uur of zondagmorgen (volgens rooster)
H. Familiekerk
Willibrordusstraat 19, 3768 CP Soest T: 035 – 6019943
Vieringen: zaterdag 19:00 uur of zondagmorgen (volgens rooster)

Stiltecentrum
‘De Binnentuin’ is een ruimte om even stil te zijn, een kaars op te steken, te bidden. Steenhoffstraat 41, Soest,
Open van 8:30 – 17:00 uur. Van mei – september tot 19:00 uur.

Ziekenbezoek
Voor bezoek in ziekenhuis en verpleeghuis.
Graag contact opnemen met het secretariaat van onze parochie:secretariaat@marthamaria.nl

Parochiecentrum
‘De Sleutel’ Steenhoffstraat 41, Soest
Op werkdagen bent u welkom voor een kopje koffie of thee. Het centrum is een modern zalencomplex geschikt voor vergaderingen, vieringen, recepties etc.
Reserveren en verhuur via het secretariaat.