Timmer je mee aan de weg? Het Synodaal Proces

Inleiding

In de maanden februari en maart hebben veel parochianen meegedacht en meegesproken over het Synodaal Proces, dat zich richt op de toekomst van onze kerk in het derde millennium.  Sommigen kwamen naar gespreksmiddagen of – avonden, anderen reageerden op de vragen die dagelijks binnenkwamen via de Digitale Vastenkalender en weer anderen werden geïnterviewd. Hoewel we heel graag nog veel meer mensen hadden willen bereiken moesten we in twee maanden tijd dit proces inpassen in bestaande activiteiten, die ook gewoon doorgingen. Uit alles wat er tot nu toegezegd werd is een verslag samengesteld dat naar het bisdom is gegaan. Het bisdom zal dit verslag, met alle andere verslagen uit andere parochies gebruiken om een eigen verslag te maken dat mee gaat naar de bisschoppensynode in Rome.

Maar voor ons is dit Synodaal Proces niet afgelopen. We kunnen gewoon door met onze gesprekken over de toekomst van de kerk, want de toekomst dat zijn wij. Er volgen dus nog meer gesprekken.

 12 mei 14.00 uur een vervolg gesprek in De Sleutel in Soest.

18 mei om 20.00 uur in de pastorie van de Onze Lieve Vrouw in Bilthoven.

Voel je vrij om aan te sluiten en mee te timmeren aan onze weg naar de toekomst.

Wies Sarot, pastoraal werkster

Verslag van de gesprekken in het kader van het Synodaal Proces in de parochie van de H.H. Martha&Maria zoals het naar het bisdom is gezonden. 

Vooraf

De afgelopen twee maanden hebben we goede gesprekken gevoerd en mooie verhalen gehoord in verband met het Synodaal proces. Er was soms wat weerstand te overwinnen, maar de methode van story-telling, die we in de gesprekken gebruikten haalden mooie en inspirerende verhalen naar boven over samen op weg zijn in geloof. Opvallend was in deze verhalen dat langdurige bijeenkomsten zoals kampen of pelgrimages of bijzondere bijeenkomsten zoals vieringen in de open lucht met veel verschillende mensen bron van geloof waren geweest. Helaas was de tijd veel te kort om alle drie de thema’s grondig aan bod te laten komen. Toch hebben we veel leerzaams gehoord waarmee we in de toekomst verder kunnen. De gesprekken zijn met dit verslag nog lang niet achter de rug. Er is nog heel veel om over verder te praten en hopelijk in de toekomst om ook mee aan de slag te gaan.

Over het thema Vieren

Er zijn vele manieren om te vieren. Sacrale dans, samen wandelen, hulde brengen aan Christus als de morgenster, kruisweg lopen, in gebedsvieringen, catechese, gespreksgroepen. Niet alleen eucharistie, maar ook eucharistie. Het regelmatig naar de kerk gaan vormt je langzaam en helpt je als je beslissingen moet nemen. Sommige vieringen hebben iets extra’s in dit opzicht, zoals Aswoensdag en vredeszondag. Liederen, muziek zijn een niet te onderschatten onderdeel van de liturgie, zo bleek tijdens corona.  De voorgangers zouden meer moeten aansluiten bij het dagelijks leven, ze blijven vaak teveel in hun eigen kerkelijke of theologische bubbel.  Het zou laagdrempeliger en persoonlijker kunnen. Het rond reizen van voorgangers maakt het moeilijker om aan te sluiten bij wat er in een gemeenschap leeft.  Voorgangers zouden beter moeten luisteren. Vieren wordt bijzonder als er verbondenheid is met elkaar vanuit verschillende achtergronden. Als je open staat voor het andere….  Kleine vieringen zijn inspirerend en verbindend. Je wordt niet alleen verticaal gevoed, maar ook veel meer horizontaal, in de breedte, door je medemensen. Samen vieringen voorbereiden is erg vruchtbaar en leerzaam en versterkt de betrokkenheid. Je versterkt elkaars geloof maar leert ook wat er speelt en hoe men daar betekenis aan geeft. Kerksluiting bemoeilijkt het vieren. Je moet je welkom en thuis voelen om ergens te kunnen vieren. Oecumenisch vieren brengt je niet alleen dichter bij je medechristenen maar helpt ook om je eigen RK traditie meer te gaan waarderen. Vieren en doen moet bij elkaar gehouden worden. Het één inspireert het ander. Tijdens de viering zou dat meer benoemd kunnen worden. En het doel van de collecte, bijvoorbeeld voedselbank zou dit ook meer zichtbaar kunnen maken.  Niet elke lector of acoliet zou meer ruimte willen voor de uitoefening van dit ambt.

Medeverantwoordelijkheid in de zending

‘Zending’  veroorzaakt gemengde gevoelens. Gevoelens van tekort schieten:’ de pijn zit erin dat onze kinderen van de kerk niet veel (meer) willen weten.’ Maar ook het gevoel dat de kerk zich erbuiten zou moeten houden:  ‘Ja, het ( helpen van mensen die buiten de boot vallen) valt onder diaconie en missionair bezig zijn, maar moet de kerk dit allemaal “opeisen” ?’ Ik kom graag uit voor mijn geloof en de kerk waar ik bij hoor maar heb er moeite mee om kost wat kost “zieltjes” te winnen, zeker als ,mensen er niet op zitten te wachten. Je doet het omdat je er wil zijn voor die ander; gelovig of niet; kerkelijk of niet. Wat ik moeilijk vind is dat missionair voor mij soms heel dicht bij evangeliseren lijkt te liggen en dat is iets waar ik me niet in thuis voel.’

Om religie een plek te geven binnen de huidige maatschappij moeten we teruggaan naar de kern en we moeten gaan kijken hoe we religie op een moderne manier kunnen toepassen in de samenleving. We moeten de Blijde Boodschap blijven horen en volgen en doorgeven, ook de eenheid bewaren en inspiratie overbrengen op anderen en  de ‘verloren schapen’ er bij halen en niet vergeten. Onze blik is te binnenkerkelijk geworden. In gesprek blijven met anderen en achterhalen waarom zij de keuzes maken die ze maken. Luisteren dus. Wat hulp zou ook welkom zijn. ‘Ik mis erg de zichtbaarheid van de RK kerk in de pers en op TV, zeker bij maatschappelijke vraagstukken als medisch- ethische kwesties, vluchtelingenproblematiek, milieu. Ik denk dat heel veel mensen nu stuurloos zoeken naar zingeving en houvast’ . Bisschoppen als hoeders van de traditie is niet voldoende.  Samen kerk zijn is samen vieren, leren, dienen en gemeenschap zijn. Het lijkt nu dat het vieren en dan met name de eucharistie alles zaligmakend is.  Daardoor blijven catechese, vorming en toerusting, gemeenschapsopbouw en diaconie voor een deel liggen en verarmt het. Natuurlijk kunnen gelovige kerkgangers hier veel in betekenen. Maar ondersteuning, dieper ingaan met kennis op onderwerpen, pastorale nabijheid etc. kunnen we op deze vlakken niet missen.

Dialoog

Dialoog wordt hogelijk gewaardeerd en gebeurt al op allerlei niveaus. Tegelijk ziet men wel dat we er niet altijd meer tijd voor nemen in een snelle, vluchtige wereld. Dat maakt sommigen, zelfs  binnen de eigen gemeenschap ook eenzaam.  Binnen de gemeenschappen is er dialoog in werkgroepen en gespreksgroepen. Er is dialoog met familie en vrienden, die veelal buitenkerkelijk zijn. Indien er gemeenschappelijke waarden en normen zijn wordt deze buitenkerkelijkheid  niet als een belemmering ervaren, behalve soms door ouders die het hun kinderen gunnen om wel te geloven. De dialoog met andere christelijke kerken, al dan niet via de Raad van Kerken, en de activiteiten die daaruit voortvloeien op diaconaal en catechetisch terrein zijn een verrijking en veroorzaken meer elan en meer impact. Dialoog met de maatschappij verdiept het geloof en geeft er richting aan. Openheid van twee kanten is daarvoor wel noodzakelijk, evenals twee richting verkeer. Dialoog wordt niet alleen gezien als samen spreken, maar ook als samen optrekken, rond vluchtelingen, de voedselbank, in de politiek en de gewone dagelijkse dingen die je in je omgeving kunt doen. We zouden als kerk vaker kunnen aansluiten bij dingen die maatschappelijk gebeuren, zoals NL doet. En ons makkelijker mengen in het maatschappelijk debat. We kunnen voor de dialoog veel leren van o.a. scholen die net als wij  zoekend zijn om de dialoog en inclusiviteit te stimuleren en al iets verder zijn dan de kerken.

Het lijkt of we binnen het instituut van de RK kerk in Nederland een gesprek in de vorm van een gelijkwaardige dialoog voeren een beetje verleerd zijn. Er is een machtsverschil, waarbij gelovigen opzij geschoven kunnen worden als ze dingen zeggen of doen die niet welgevallig zijn. Dialoog met het bisdom is een balanceer-act. Soms sluiten ook bestuurders en pastoraal team zich af voor gesprek en zijn niet transparant. Juist omdat dialoog wordt gewaardeerd wordt dit als schrijnend en tegenstrijdig aan het geloof ervaren.